وال پست یا وادار، عضوی با مقطع فولادی یا بتنی است که به منظور مهار حرکت خارج از صفحه دیوار مورد استفاده قرار می‌گیرد. وال پست، عملکرد سازه در برابر بارهای دینامیک نظیر باد و زلزله را تقویت می‌کند. در این مقاله، به معرفی کاربردها، انواع، اتصالات و الزامات اجرایی وال پست یا وادار می‌پردازیم.
وال پست یا وادار چیست؟
«وادار» (Stud) و «وال پست» (Wall Post)، مجموعه‌ای از المان‌های غیر سازه‌ای غیر باربر هستند که بخشی از دیوار یا پارتیشن را تشکیل می‌دهند. وظیفه این المان‌ها، بهبود عملکرد دیوار در برابر بارهای لرزه‌ای و به حداقل رساندن تخریب‌های ناشی از زلزله است. معمولا به مجموعه اتصالات (نبشی، ناودانی، میلگرد بستر) و پروفیل‌های قائم/افقی مورد استفاده در ساختار دیوار، وال پست می‌گویند.
وال پست چگونه از تخریب دیوار در هنگام زلزله جلوگیری می‌کند؟
هدف اصلی اجرای وال پست، جلوگیری از تخریب دیوار در هنگام زلزله است. البته این به معنای ترک نخوردن دیوار در صورت اعمال بارهای لرزه‌ای نیست. وال پست با کاهش طول آزاد دیوار و فراهم کردن امکان جابجایی جانبی، صلبیت سازه را کاهش می‌دهد. به این ترتیب، عملکرد دیوار در برابر بارهای لرزه‌ای (دینامیک سازه) تقویت می‌شود.
تفاوت بین وال پست و ستون چیست؟
وال پست و ستون، هر دو از المان‌های عمودی سازه هستند. با این وجود، وادار یک المان غیر باربر به شمار می‌رود که بار اعمال شده بر این المان نباید بیشتر از 1300 نیوتون باشد.
کاربرد وال پست چیست؟
کاربرد اصلی وال پست، ساخت میانقاب‌های سازه‌ای و غیر سازه‌ای مقاوم در برابر زلزله است. از کاربردهای دیگر این المان می‌توان به نگهداری پنجره، درب، پرداخت داخلی، نمای بیرونی، عایق و تاسیسات اشاره کرد. علاوه بر این، وسایل آویزی را نیز می‌توان به محل قرارگیری وادار متصل کرد. به این ترتیب، بار کمتری به دیوار وارد خواهد شد و در هنگام زلزله نیز احتمال افتادن این وسایل کاهش خواهد یافت. در مجموع، وال پست نیز مانند بادبند یک المان نگهدارنده یا به طور دقیق‌تر، نگهدارنده دیوار است.
محل استفاده از وال پست کجاست؟
با وجود کاربردهای مختلف وال پست، این المان اغلب در میانقاب، تقاطع دیوارهای غیر سازه‌ای، کنار بازشو و جان‌پناه مورد استفاده قرار می‌گیرد. وال پست را می‌توان در اسکلت‌های فلزی و بتنی اجرا کرد.
اجرای وال پست در میانقاب
میانقاب، دیواری است که محدوده داخلی قاب‌های فولادی یا بتنی را پر می‌کند. پروفیل‌های وال پست درون میان قاب اجرا می‌شوند و عملکرد لرزه‌ای آن را بهبود می‌بخشند. در این مقاله، به معرفی الزامات اجرایی وال پست در میانقاب خواهیم پرداخت.
اجرای وال پست در تقاطع دیوارهای غیر سازه ای
یکی دیگر از کاربردهای وادار، جداسازی دیوارهای متقاطع است. در این حالت، وادار در محل اتصال دو دیوار متقاطع اجرا می‌شود. تصویر زیر، نحوه به کارگیری وادار در این حالت را نمایش می‌دهد.
اجرای وال پست در کنار بازشو
وادار در اجرای درب و پنجره‌های بزرگ نیز کاربرد دارد. در صورتی که ابعاد بازشو (پنجره یا درب) بزرگ‌تر از 2.5 متر باشد، اجرای نعل درگاه و وادار در دو طرف بازشو الزامی خواهد بود. تصویر زیر، نحوه اجرای این دو المان در کنار یک پنجره را نمایش می‌دهد.
نکته: عدم اجرای وادار در کنار بازشوهای کوچک به مقاومت آن‌ها در برابر بارهای وارده و به کارگیری المان‌های تقویت کننده بستگی دارد.
اجرای وال پست در جان‌پناه
به منظور مهار لرزه‌ای جان‌پناه، توصیه می‌شود حداقل ارتفاع آن 1.2 متر و حداقل ارتفاع ستون‌های پیرامونی بام 1.35 متر باشد. به این ترتیب، در صورت زیاد بودن فاصله بین دو ستون، استفاده از وادار میانی می‌تواند فاصله آزاد را کوتاه و عملکرد لرزه‌ای جان‌پناه را بهبود بخشد.
نکته: برای مهار لرزه‌ای جان‌پناه می‌توان از وادار بتنی نیز استفاده کرد.