نقش خاک در ساخت سد چیست؟
خاک، یکی از مواد پرکاربرد در سدسازی به شمار می‌رود. این ماده هم به عنوان مصالح اصلی سازنده سد و هم به عنوان ماده تشکیل‌دهنده فونداسیون در ساخت سازه‌ها تاثیر گذار است. در هنگام ساخت سد، ویژگی‌های خاک بستر رودخانه، به عنوان یکی از عوامل تعیین‌کننده برای انتخاب بین سدهای وزنی، خاکی یا سنگ‌ریزه‌ای مد نظر قرار می‌گیرد.
سد خاکی چیست؟
«سد خاکی» (Erathen Dam)، یکی از انواع سدهای خاکریزی است که با استفاده از خاک‌های معمولی ساخته می‌شود. مقطع سدهای خاکی مانند خاکریزها، ذوزنقه‌ای شکل است. از انواع سدهای خاکریزی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- سد خاکریزی همگن: این نوع سد، فقط از یک نوع خاک ساخته می‌شود.
- سد خاکریزی ناهمگن: این نوع سد، از یک هسته نفوذناپذیر (رس، سیلت یا مخلوط این دو) با پوشش نفوذپذیر (خاک معمولی) ساخته می‌شود.
- سد خاکریزی دیافراگمی: این نوع سد، از یک دیافراگم مرکزی نفوذناپذیر از جنس خاک، بتن، فولاد یا چوب ساخته می‌شود.
سد ملاتی چیست؟
«سد ملاتی» (Masonry Dam)، سازه‌ای است که با استفاده از سنگ یا آجر به همراه ملات ساخته می‌شود. ماده اصلی تشکیل دهنده آجر، رس است. به همین دلیل، سدهای ملاتی (نوع آجری) را می‌توان به عنوان یکی دیگر از مثال‌های کاربرد مصالح خاکی در سازه‌های مهندسی عمران در نظر گرفت.
فونداسیون سد چیست؟
فونداسیون سد، پایین بخش آن است که در برابر بارهای اعمال شده از طرف بدنه، فشار هیدرواستاتیک و فشار بالابرنده (آپلیفت) مقاومت می‌کند. فونداسیون سدهای خاکریزی و برخی از سدهای وزنی از جنس مصالح رودخانه‌ای است. خاک‌های موجود در فونداسیون، تاثیر زیادی بر روی انتخاب نوع سد دارد.
