مراحل طراحی معماری

 

برای انجام یک پروژه معماری مراحلی را باید به ترتیب طی کرد که قبل از شروع هر یک از مراحلِ طراحی معماری، باید مرحله پیش رو را به بهترین نحو و روش و بدون هیچ نقصی پشت سر گذاشت .کلیه پروژه های معماری جهت طراحی از سه بخش اصلی تشکیل می شوند. این سه بخش (فاز) بایستی به صورت منظم و متداوم پس از دیگری و پشت سر یکدیگر قرار بگیرند تا طراحی معماری مورد نظر به صورت استاندارد پیاده سازی شود هر سه این بخش ها لازم و ملزوم یکیدگر بوده و در صورت عدم اچرای مناسب یک فاز معماری یا عدم پیوستگی مناسب بین آنها کل مجموعه طراحی معماری پروژه با شکست مواجه خواهد شد.
اولین مرحله فاز صفر معماری یا همان مطالعات معماری می باشد در این قسمت مطالعات مربوط به زمین مانند خاک شناسی و ژئوتکنیک که بر شناخت گسل های موجود و میزان استجکام زمین و زلزله خیز بودن و میزان قدرت تحمل زمین برای ایجاد یک بنا و. تمرکز دارد انجام می شود ضوابط و شرایط اولیه جهت طراحی و ساخت، کلیه مطالعات شهری و مدنی از حیث ضوابط شهری و..  که پس از انجام مطالعات و پژوهش و انجام فاز صفر معماری و تایید آن به فاز بعد می رسیم. مرحله بعد فاز یک معماری که همان طراحی اولیه معماری می باشد که به طور مفصل در آیتم های بعدی بیان خواهیم کرد.پس از این مرحله میرسیم به مرحله فاز دو معماری و تهیه دیتیل ها و نقشه های اجرایی معماری می باشد.

طراحی فاز صفر معماری یا مطالعات معماری

 

فاز صفر معماری شامل مطالعات معماری می باشد. در فار صفر معماری شناخت نسبت به منطقه و آیتم هایی مانند اقلیم منطقه، شرایط معماری منطقه، ضوابط و قوانین، چارچوب ها و استاندارد ها  همچنین بررسی دقیق مسائل مربوط به مهندسی خاک از قبیل آزمایش خاک و… مدنظر قرار می گیرد که بسیار حائز اهمیت است به عنوان نمونه اگر در بررسی وضعیت خاک و ژئوتکنیک یک منطقه به نتایج خوبی نرسیم حتی امکان عدم اجرای پروسه معماری نیز مطرح میشود یا در بسیار از شهر های دنیا محدودیت های بلند مرتبه سازی غلاوه بر بافت سنتی به بحث آزمایش خاک مربوط است و هر ناحیه بسته به سستی یا قوت زمین تا حد مشخصی امان ساخت دارد.فاز صفر معماری مرحله ای است که در آن اطلاعات مورد نظر کسب می شوند و پروسه شناخت و شناسایی پروژه مورد مطالعه قرار می گیرد.در فاز صفر معماری، پروژه از نظر توجیه فنی و اقتصادی و همچنین توجیه اجتماعی پروژه معماری مورد بررسی قرار می گیرد. اطلاعات و شناخت مورد نظر در فاز صفر معماری در بسیاری از موارد از طریق مذاکرات با کارفرما و آگاه شدن از نیازهای مورد نظر کارفرما به دست می آید.

مراحل طراحی فاز یک معماری

 

در فاز یک معماری یا همان طراحی معماری، کلیه اطلاعات بدست آمده در فاز صفر معماری پیاده سازی می شوند و در قالب طرح های معماری و نقشه های اولیه معماری، فاز یک نامگذاری می شوند. نقشه های اولیه فاز یک معماری شامل پلان های طراحی معماری، مقطع های معماری، طرح های معماری و… می باشد. کلیه پلان های طراحی معماری در فاز یک معماری با کارفرما به بحث و تبادل نظر گذاشته می شود و در صورت نیاز تغییرات لازم بر آنها اعمال میگردد و خروجی مشترک این تبادل نظر جهت اخذ مجوزهای لازم برای مرحله اجرای ساختمان به مراکز صدور مجوز ارسال می شود که مجددا در این بخش نیز در صورت نیاز به بازنگر های مربوط به طراحی اولیه معماری و نقشه ها این مهم صورت میپذیرد. در واقع طراحی فاز یک معماری حد واسط مطالعات معماری و پلان های نهایی معماری و اجرای پروژه معماری می باشد از اینرو بسیار حائز اهمیت است که در فاز یک معماری دقت لازم را داشته باشیم و با برگزاری جلسات و تبادل نظرات و اطلاعات با دست پر به فاز دوم معماری برویم تا دچار دوباره کاری های غیر استاندارد نشویم.
ضمنا این تفکر که چون نقشه های اولیه در فاز بعدی به صورت دقیق و منظم اندازه گذاری شده و با ضوابط مقررات ملی منطبق خواهند شد پس نیازی به طراحی معماری در این فاز نیست به شدت تفکر غلطی است چرا که در نقشه های اولیه است که به راحتی امکان تصحیح داریم ولی اگر در مراحل بعدی به مشکل با کارفرما بخوریم هزینه های زیادی در بر خواهد داشت و بعضا امکان آن به کلی میسر نخواهد بود.
برنامه ریزی فیزیکی و طراحی و تقسیم بندی فضا ها

 

در این مرحله تقسیم بندی فضا ها و جزئیات موجود در فضای اصلی صورت میگیرد , اگر چه اندازه و نوع قرار گیری فضا ها شاید بعدا تغییر کند اما باید در این مرحله فضای فرضی و اندازه فرضی برای هر اتاق و فضای دیگری اختصاص داده شود و فضا ها از یکدیگر جدا شوند . معمار باید در این بخش از طرح معماری تقسیم بندی شماتیک فضا های مختلف را انجام دهد .
طراحی جزئیات سازه همچون فضا و حجم

 

اطلاعاتی همچون داشتن تصویری از فضا بندی ها و فضای شماتیک سازه میتواند در ترسیم فضا ها و حجم سازه موثر باشد , در این مرحله معمار به ارائه عوامل دیگری بر طرح می پردازد و موجب کامل تر شدن طرح مورد نظر میشود و طراحی حجم و فضای سازه در این مرحله تا حد زیادی پیش خواهد رفت و آماده طراحی نهایی میشود .
رسم کردن نقشه و ارائه پلان نهایی

 

بعد از انجام این کار ها و بدست آوردن اطلاعات مختلف نوبت به این میرسد که طراح بنا به سلیقه خود در ابتدا به شیت بندی در معماری به روش های مختلف همچون شیت بندی با فتوشاپ و یا شیت بندی دستی بپردازد و در ادامه با استفاده از این طرح نقشه و پلان نهایی خود را با استفاده از نرم افزار های معماری همچون نرم افزار اتوکد autocad و نرم افزار معماری آرشیکد archicad طراحی کند و به مهندس مجری پروژه تحویل دهد
طراحی نما و معماری خانه ویلایی فلاحتیان، رامبد ایلخانی - نشید نبیان - خط معمار

طراحی فاز دو معماری

 

در فاز دو معماری نقشه های معماری که در فاز یک معماری طراحی شده اند از آنجاییکه از دقت و حساسیت لازم جهت اجرای پروژه ساخت برخوردار نیستند و صرفا برای تبادل ایده ها و آراء افراد گوناگون طرح شده اند، مطابق با ضوابط مقررات ملی ساختمان مجددا طراحی می شوند نکته مهم در طراحی فاز دو معماری این است که ماهیت نقشه های تهیه شده در فاز یک معماری تغییر پیدا نمیکند بلکه دقت آنها بالا می رود جهت اجرای پروژه و اگر در پروژه هایی میبینیم که در فاز دوم معماری ماهیت نقشه های فاز یک به کلی تغییر پیدا می کند این امر حاصل عدم دقت لازم و تبادل نظرات و اطلاعاتی است که در جلسات مختلف بایستی بدان دست پیدا می نمودند.در فاز دو معماری نقشه های طراحی شده نهایی مطابق با مقررات ملی ساختمان به عنوان پلان های نهایی پروژه جهت اجرای ساختمان به پیمانکار ارائه می گردد.
مطابقت نقشه های فاز دو معماری با نقشه های سازه (طراحی سازه) و نقشه های تاسیسات (طراحی تاسیسات) از الزامات فاز دو معماریست به گونه ای که پس از تایید فاز یک معماری نقشه های طراحی شده توسط مهندس معمار در فاز دو معماری مطابق با مقررات ملی ساختمان و هماهنگ با نقشه های سازه و تاسیسات و نقشه های معماری، طراحی میشوند.برای طراحی فاز دو معماری ضروریست که تمامی نقشه های معماری، نقشه های سازه و نقشه های تاسیسات طراحی شده در فاز یک معماری بررسی و با همفکری مهندسین سازه، مهندسین معماری و منهدس تاسیسات نقشه های فاز دو معماری تهیه شود به طوریکه نظرات کلیه مهندسین در طراحی نقشه های فاز دو معماری در نظر گرفته شود در غیر اینصورت نقشه های طراحی شده فاز دو معماری از انسجام و هماهنگی کامل برای اجرای پروژه برخوردار نخواهد بود.نقشه های فاز دو معماری معمولا با مقیاس یک پنجاهم و یک صدم طراحی میگردد طراحی فاز دو معماری توسط مهندس معمار تهیه و شامل مشخصات و نوع مصالح ساختمانی مورد کاربرد و جزئیات اجرایی پروژه ست.
روند طراحی معماری

 

فرایند طراحی معماری چیست ؟ در رابطه با روند طراحی معماری باید گفت که در نقاط مختلف جهان معماران مختلف هر کدام برای خود با توجه به فاکتور هایی روش های مختلفی برای معماری دارند که این روش ممکن است بنا به نوع پروژه و مصالح بکار رفته در آن و حتی نوع سازه متفاوت باشد پس مهندسین حرفه ای و مجرب از آنجا که سال های زیادی با معماری و عمران و مراحل فرایند معماری سر و کار داشته اند بر اساس تجارب خود هر کدام روش های بخصوص و مختص خود را در هنگام طراحی معماری بکار میگیرند اما روش اصلی و کلی طراحی معماری که باید دانشجویان و تازه کاران این رشته کار خود را از آن شروع کنند به شرح زیر است :
  •  تعریف و شناخت موضوع پروژه ( شناخت خواسته های کار فرما )
  • بدست آوردن اطلاعات در رابطه با سایت پروژه
  • جمع آوری اطلاعات و شناخت عوامل اقلیمی مرتبط با پروژه
  • مورد تجزیه و تحلیل قرار دادن نمونه های مرتبط اجرا شده با پروژه
  • شکل گیری کانسپت و ارائه ایده های مختلف برای طرح
  • برنامه ریزی فیزیکی و طراحی و تقسیم بندی فضا ها
  • طراحی جزئیات سازه همچون فضا و حجم
  • رسم کردن نقشه و ارائه پلان نهایی
  • تعریف و شناخت موضوع پروژه ( شناخت خواسته های کار فرما )

انواع روشهای طراحی معماری

 

۱- روش طراحی فرم گرا:

برای طراحی بناهایی مثل سینما، تئاتر، موزه، فرهنگسرا و تا حدودی بناهای مذهبی می توانیم از چنین سبک و سیاقی استفاده کنیم.

۲- روش طراحی عملکرد گرا:
برای طراحی ساختمان هایی مثل بیمارستان، مدرسه ها و برج های مسکونی مورد استفاده قرار می گیرد.