خواص فیزیکی خاک 

 

خواص فیزیکی خاک، به ویژگی‌هایی نظیر رنگ، تخلخل، وزن مخصوص، محتوای آب، روانی، نفوذپذیری، تراکم‌پذیری، بافت، ساختمان و دیگر مشخصات ظاهری و ساختاری خاک گفته می‌شود. در ادامه، به معرفی هر یک از خواص فیزیکی خاک‌ها می‌پردازیم

 

رنگ خاک چیست و به چه عواملی بستگی دارد؟

 

رنگ، یکی از ویژگی‌های فیزیکی خاک‌ها است که بر روی رفتار و کاربری آن تاثیری ندارد. با این وجود، رنگ، یک دید کلی از ترکیبات و شرایط فعلی را فراهم می‌کند. خاک‌ها می‌توانند دارای رنگ‌های مختلفی نظیر خاکستری، سیاه، سفید، قرمز، قهوه‌ای، زرد و سبز باشند. در اکثر موارد، رنگ‌های مختلف لایه‌های خاک، افق‌های خاص را نمایش می‌دهند.

 

 

رنگ خاک
                                                                    تغییر رنگ خاک در عمق‌ها و شرایط مختلف

 

رنگ خاک، توسط کانی‌های تشکیل‌دهنده و مواد عالی موجود در آن ایجاد می‌شود. به عنوان مثال، اگر رنگ خاکی سبز یا زرد بود، احتمال وجود اکسیدهای آهن در آن بالا است.

 

تخلخل چیست؟

 

خاک، ماده‌ای است که از ذرات جامد، آب و هوا تشکیل می‌شود. به منظور توصیف ویژگی‌های خاک، نسبت اجزای تشکیل‌دهنده و میزان مشارکت هر یک از اجزا در ترکیب آن، می‌توان از پارامترهای مختلفی استفاده کرد. یکی از این پارامترها، «تخلخل» (Porosity) یا پوکی است. تخلخل، نسبت حجم فضای متخلخل به کل حجم را نمایش می‌دهد.

 

 

 

  • n: تخلخل
  • Vp: حجم فضای متخلخل
  • Vt: حجم کل

 

 

 

تخلخل خاک
                                                                                  نمایش حفره‌های درون خاک

 

 

برای اکثر خاک‌ها، تخلخل بین 0.30 تا 0.45 (30 تا 45 درصد) است. کوچک بودن تخلخل، بیانگر تراکم بالا و بزرگ بودن آن، نشان‌دهنده تراکم پایین ذرات است. میزان حفره‌های موجود در خاک‌ها را می‌توان با پارامتر دیگری به نام «نسبت پوکی» (Void Ratio) نیز مورد ارزیابی قرار داد. رابطه نسبت پوکی برابر است با:

 

 

  • e: نسبت پوکی
  • Vs: حجم فضای پر (ذرات)

 

از آنجایی که ، تخلخل و نسبت پوکی با استفاده از روابط زیر به یکدیگر تبدیل می‌شوند: