توپوگرافی
به مطالعه سطح زمین برای تعیین عوارض طبیعی (کوه، دره، رود) و عوارض مصنوعی (جاده، ساختمان و غیره)، عارضه نگاری یا اصطلاحا «توپوگرافی» (Topography) می‌گویند.
عارضه نگاری توسط روش‌های مختلفی نظیر نقشه برداری (برداشت نقاط زمین توسط دوربین) یا سنجش از دور (عکس‌برداری هوایی، تصویربرداری ماهواره‌ای، فتوگرامتری یا رادارهای ماهواره‌ای) انجام می‌شود. اطلاعات حاصل از توپوگرافی در قالب یک نقشه به نمایش در می‌آیند و برای مقاصد مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرند.
توپوگرافی انواع مختلفی دارد که با توجه به عوارض مورد مطالعه و عوامل به وجود آورنده عوارض به دسته‌های مختلفی نظیر توپوگرافی کارستی، توپوگرافی کوهستانی، توپوگرافی گیاهی، توپوگرافی ارتفاعی و غیره تقسیم می‌شوند.
نقشه توپوگرافی چیست؟
«نقشه توپوگرافی» (Topographic Map)، نقشه‌ای است که به منظور نمایش پستی‌ها، بلندی‌ها و شکل عوارض طبیعی و مصنوعی سطح زمین مورد استفاده قرار می‌گیرد. این نوع نقشه، از پرکاربردترین نقشه‌های عمومی و یک ابزار مناسب برای تعیین ارتفاع نقاط و فاصله بین نقاط مختلف به شمار می‌رود.
نقشه های توپوگرافی از منحنی های میزان، علائم و رنگ‌‌های معرف تشیکل می‌شوند. این نقشه‌ها در بسیاری از پروژه‌ها به عنوان نقشه پایه برای ترسیم نقشه‌های بعدی مورد استفاده قرار می‌گیرند.
خلاصه‌ای از تاریخچه نقشه توپوگرافی
نقشه های توپوگرافی، با استفاده از مجموعه داده‌های حاصل از نقشه برداری و سنجش از دور رسم می‌شوند. با وجود عمر بیش از 5000 ساله روش های نقشه برداری زمین، یکی از اولین آثار استفاده از نقشه های توپوگرافی، به قرن 18 میلادی (قرن 11 شمسی) باز می‌گردد. در این دوران، ارتش بریتانیا، مجموعه گسترده‌ای از عملیات‌های نقشه‌برداری را به منظور شناسایی دقیق عوارض سطحی زمین انجام داد. اطلاعات به دست آمده از این نقشه‌ها، باعث برتری استراتژیک در عملیات‌های نظامی می‌شد. پس از بریتانیا، ارتش آمریکا از نقشه‌های توپوگرافی به منظور تدوین استراتژی‌های تاکتیکی استفاده کرد. آشنایی کارشناسان حوزه‌های مختلف با داده‌های قابل استخراج از نقشه های توپوگرافی، گسترش کاربرد این نقشه‌ها در پروژه‌های مختلف، مخصوصا پروژه‌های راه‌سازی را در پی داشت.
در قرن 19 میلادی (قرن 12 شمسی)، نقشه های توپوگرافی برای طراحی مسیر اولین راه‌آهن بین قاره‌ای با نام «راه آهن پاسیفیک» (Pacific Railroad) مورد استفاده قرار گرفتند. در قرن 20 میلادی (قرن 13 شمسی)، مهندسان نقشه‌کشی در آمریکا با تهیه نقشه های توپوگرافی گسترده، به جستجوی کشورهای دیگر و گسترش دانش جغرافیایی خود پرداختند. امروزه، نقشه توپوگرافی از ابزار مهم در طراحی و اجرای بسیاری از پروژه‌های عمرانی، معدنی، زمین‌شناسی، آب‌شناسی، جغرافیایی و دیگر پروژه‌های مرتبط با زمین به شمار می‌رود. توسعه ابزارهای پیشرفته نقشه‌برداری و تصویربرداری، تهیه نقشه های توپوگرافی را بسیار ساده‌تر کرد و جزئیات قابل رسم در این نقشه‌ها را به میزان قابل توجهی افزایش داد.