«تونل» (Tunnel)، مسیر زیرزمینی یا دورپوشیده‌ای است که به منظور عبور انسان‌ها، ماشین‌آلات، تاسیسات و مصالح مورد استفاده قرار می‌گیرد. تونل‌ها به صورت طبیعی یا مصنوعی ساخته می‌شوند.
مسیرهای حفر شده در زیرِ زمین، نزدیک به سطح زمین، درون کوه‌ها و زیر آب را می‌توان به عنوان مثال‌هایی از تونل در نظر گرفت. تونل‌ها دارای انواع مختلف با کاربری‌های متنوع در حوزه‌های مهندسی (عمران، معدن)، نظامی و محیط زیست هستند.
مهندسی تونل چیست و مهندس تونل کیست؟
مهندسی تونل، یکی از گرایش‌های تخصصی مهندسی ژئوتکنیک و معدن است که اصول مورد نیاز برای مطالعه رفتار حفریات زیرزمینی در شرایط بارگذاری مختلف را در اختیار مهندسان قرار می‌دهد.
مهندس تونل، کارشناسی است که با استفاده از اصول مهندسی تونل به تحقیق، تحلیل، طراحی و اجرای حفریات زیرزمینی می‌پردازد. برای آشنایی بهتر با اصول مهندسی تونل ابتدا باید با ویژگی‌ها، کاربردها و انواع تونل آشنا شد.
مزایای تونل چیست؟
از مهمترین مزایای ساخت تونل در مقایسه با دیگر روش‌های راه‌سازی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- در عمق‌های زیاد، تونلسازی هزینه کمتری نسبت به روش‌های خاکبرداری دارد.
- ساخت تونل در اعماق زیاد، مشکلی را برای انجام فعالیت‌های روی زمین ایجاد نمی‌کند.
- تونلسازی، از سرعت اجرای بالا و مصرف پایین انرژی بهره می‌برد.
- اجرای تونل، آلوگی صوتی کمتری دارد.
- بارش برف و خطرات ناشی از یخ‌زدگی در ارتفاعات بالا، هیچ تداخلی را در فرآیند ساخت تونل ایجاد نمی‌کنند.
- ساخت تونل با شیب مناسب، هزینه حمل و نقل را کاهش می‌دهد.
- حمل و نقل عمومی با استفاده از تونل، مزیت‌های بیشتری نسبت به پل دارد.
- تونل از خطرات ناشی از انفجارهای سطحی در امان است.