ستون گذاری اولیه پلان با توجه به اصول معماری و توسط مهندس معمار انجام میگیرد. با این وجود، نهاییسازی این ستون گذاری به اصول سازهای (عملکرد سازه در برابر بارهای اعمال شده) بستگی دارد. در این بخش، به معرفی برخی از پارامترهای سازهای موثر بر ستون گذاری پلان معماری میپردازیم. توجه به این پارامترها، احتمال نیاز به اصلاحات مورد نیاز پلان در مراحل بعدی نقشه کشی را کاهش میدهد.
فاصله ستون در پلان معماری
به دلیل ارائه نشدن نقشههای سازه در فاز یک، ابعاد ستونهای رسم شده در نقشههای معماری تقریبی هستند. از اینرو، فاصله بین ستونها بر اساس فاصله بین محور آنها نمایش داده میشود. این فاصله به پارامترهایی نظیر ابعاد و مقطع تیرها، بارهای وارد بر سازه، شرایط اقلیمی و نوع کاربری ساختمان بستگی دارد. با این وجود، مهندس معمار با در نظر گرفتن کاربری و محدودیتهای کلی سازه (نظیر حداکثر دهانه ۶ متری در سقف عرشه فولادی)، ستون گذاری اولیه را پیشنهاد میدهد.
آرایش ستون در پلان معماری
رعایت تقارن در ستون گذاری پلان معماری باعث سهولت اجرا و کاهش اشتباهات انسانی میشود. از اینرو، مهندس معمار باید تا حد امکان، فواصل برابر و آرایش متقارنی را برای ستونها انتخاب کند. این رویکرد، علاوه بر سادهتر کردن کنترل محاسبات و عملیات اجرایی، مقاومت و یکپارچگی سازه را در پی خواهد داشت.
امتداد ستون در پلان معماری
ستونهای انتخابی بر روی پلان معماری باید تا حد ممکن بر روی محورهای افقی و عمودی مشترک قرار داشته باشند. پراکندگی ستونها، مراحل طراحی و اجرایی را پیچیده میکند. به علاوه، ساختمانهای متقارن (شکستگیها و پیشآمدگیهای کمتر در پلان و نما)، از مقاومت بیشتری در برابر نیروهای جانبی بهره میبرند.
جهت گیری ستون
جهتگیری ستون، علاوه بر معماری، بر روی عملکرد سازهای ساختمان نیز تاثیر میگذارد. در واقع، جهتگیری نهایی ستونها پس از اجرای تحلیلهای پایداری سازه انتخاب میشود. ستون گذاری باید به گونهای باشد که عرض ستون، درون صفحه اصلی خمش تیر یا عمود بر محور اصلی خمش تیر باشد. در واقع، جهتگیری ستون باید مقاومت ساختمان در برابر اثرات لاغری را کاهش دهد.
مسئله دیگری که بر روی جهت گیری تاثیر دارد، نحوه اجرای اتصالات است. در صورت عدم وجود محدودیتهای معماری یا سازهای، جهتگیری برای اتصال تیر به بال ستون انجام میشود. البته تمام مسائل ذکر شده در این بخش، از نظر سازهای و اجرایی اهمیت دارند و مهندس معمار میتواند تنها با پیشزمینهای از آنها به ستون گذاری پلان بپردازد.