آزمایش چگالی بتن، مجموعه روش‌های استانداردی است که به منظور اندازه‌گیری چگالی بتن تازه و تایید کیفیت آن مورد استفاده قرار می‌گیرد. استاندارد آزمایش تعیین چگالی برای بتن‌های مختلف متفاوت است. البته اصول این آزمایش‌ها تفاوت چندانی با یکدیگر نداشته و برخی از آن‌ها کاربرد عام دارند.
تعیین چگالی بتن تازه چگونه انجام می‌شود؟
آزمایش بتن تازه برای اندازه‌گیری چگالی، معمولا بر اساس استاندارد 3821 ایران مطابق با ASTM C138 (تعیین چگالی، بازدهی و مقدار هوای بتن به روش وزنی) انجام می‌گیرد. در این آزمایش از تجهیزاتی نظیر ترازو، کوبه، ویبراتور، محفظه اندازه‌گیری، چکش، سرتاس و ماله تخت استفاده می‌شود.
روند کلی اجرای این آزمایش به صورت زیر است:
- مرطوب کردن محفظه اندازه‌گیری و خارج کردن آب اضافی آن
- اندازه‌گیری وزن و حجم داخل محفظه خالی
- قرار دادن محفظه بر روی یک سطح صاف و تراز
- در صورت استفاده از میله کوبشی؛ ریختن بتن درون محفظه در سه لایه، تراکم هر لایه با 25 ضربه و وارد کردن 10 تا 15 ضربه به بدنه محفظه
- در صورت استفاده از ویبراتور؛ ریختن بتن درون محفظه در دو لایه و تراکم هر لایه با وارد کردن ویبراتور به سه نقطه مختلف
- صاف کردن سطح نمونه و برادشتن بتن اضافی
- وزن کردن محفظه پر
به این ترتیب، امکان محاسبه چگالی، تسلیم و درصد هوای بتن تازه فراهم می‌شود.
استانداردهای چگالی بتن
برخی دیگر از استانداردهای اندازه‌گیری چگالی به روش‌های مختلف و برای بتن‌های مختلف عبارت هستند از:
- استاندارد 19249 ایران مطابق با ASTM C948: چگالی انبوهی مرطوب و خشک، جذب آب و تخلخل ظاهری مقاطع نازک بتن تقویت شده با الیاف شیشه
- استاندارد 22694 ایران مطابق با ASTM C1688: تعیین چگالی و حجم فضلی خالی بتن متخلخل تازه
- استاندارد 5-3201 ایران مطابق با ISO 1920-5: چگالی و عمق نفوذ آب بتن سخت شده
- استاندارد 9680 ایران مطابق با EN 992: تعیین چگالی خشک بتن سبک‌دانه با ساختار باز
- استاندارد 17733 ایران مطابق با ASTM C567: تعیین چگالی بتن سبک سازه‌ای
- استاندارد 8129 ایران مطابق با ASTM C943: ساخت نمونه‌های استوانه‌ای و منشوری جهت تعیین مقاومت و چگالی بتن پیش آکنده در آزمایشگاه
- استاندارد ASTM C1849: تعیین چگالی و درصد هوای بتن غلتکی تازه
چگالی اجزای اصلی بتن نیز مطابق با استانداردهای زیر اندازه‌گیری می‌شوند:
- استاندارد 7148 ایران مطابق با ASTM C188: تعیین چگالی سیمان‌های هیدرولیکی
- استاندارد 13679 ایران مطابق با ISO 6782: تعیین چگالی ظاهری سنگدانه‌های مورد مصرف در بتن