آزمایش فوم بتن، مانند انواع دیگر بتن، مطابق با استانداردهای ملی یا بینالمللی انجام میشود. به منظور ارزیابی کیفیت فوم بتن، معمولا مواردی نظیر چگالی کف، پایداری کف، چگالی خمیری، روانی، جداشدگی، مقاومت فشاری و سلامت مورد آزمایش قرار میگیرند.
چگالی و پایداری کف چگونه تعیین میشود؟
کیفیت کف، تاثیر بسیاری زیادی بر روی خواص فوم بتن دارد. این کیفیت معمولا با آزمایش چگالی و پایداری مورد ارزیابی قرار میگیرد. چگالی مرطوب فوم، توسط شیشههای مدرج استوانهای قابل اندازهگیری است.
با گذشت زمان، حبابهای درون فوم شروع به ترکیدن میکنند. میزان حبابهای از دسترفته به نوع و کیفیت فوم بستگی دارد. برای ارزیابی این معیار (پایداری کف) نیز میتوان از شیشه یا ظرف مدرج استفاده کرد. حجم کاهش یافته در یک زمان مشخص، پایداری کف را نمایش میدهد. مطابق با استاندارد 18417 ایران یا ASTM C869، عامل کفزا برای ساخت بتن سبک باید دارای ویژگیهای جدول زیر باشد.
| ویژگی | الزامات |
| چگالی (کیلوگرم بر متر مکعب) | 640±50 (چگالی بعد از پمپ کردن) |
| 490±40 (چگالی خشک برای سیمان پرتلند 1) | |
| 470±40 (چگالی خشک برای سیمان پرتلند 2) | |
| حداقل مقاومت فشاری (مگاپاسکال) | 1.4 |
| حداقل مقاومت کششی (برزیلی) | 0.17 |
| حداکثر میزان جذب آب | 25 درصد حجمی |
| حداکثر کاهش هوا در طول مدت پمپاژ | 4.5 درصد حجمی |
آزمایش ویژگیهای عامل کفزا مطابق با استاندارد 18416 یا ASTM C796 انجام میشود.
اسلامپ فوم بتن چگونه انجام میشود؟
فوم بتن، دارای اسلامپ بالایی است. به همین دلیل، امکان اندازهگیری دقیق کارایی آن توسط آزمایش اسلامپ وجود ندارد. این آزمایش تنها برای تشخیص بالا یا پایین بودن روانی میتواند مورد استفاده قرار بگیرد. به منظور تعیین کارایی فوم بتن، آزمایش میز جریان (بدون تکان دادن میز) گزینه بهتری است. این آزمایش مطابق با استاندارد ASTM C230 اجرا میشود.
جداشدگی فوم بتن چگونه تعیین میشود؟
تعیین جداشدگی فوم بتن، با بررسی میزان بالاآمدگی فوم و جدا شدن آن از سطح مخلوط در هنگام اختلاط صورت میگیرد. با اندازهگیری اختلاف چگالیهای خشک برای دو برش با ضخامت 25 میلیمتر از بالا و پایین یک مغزه با قطر 100 میلیمتر، مقدار کمی جداشدگی به دست میآید. در روش دیگر میتوان جداشدگی را با محاسبه اختلاف چگالیهای خشک مغزههای افقی گرفته شده از ارتفاعهای مختلف تعیین کرد.
مقاومت فوم بتن چگونه تعیین میشود؟
مقاومتهای فوم بتن، با استفاده از استانداردهای موجود برای آزمایش مقاومت بتن سختشده اندازهگیری میشود. به منظور اطمینان از دقت آزمایش، نمونههایی با ابعاد 150 میلیمتری مورد استفاده قرار میگیرند. برای نگهداری نمونه بتن تا لحظه آزمایش نیز میتوان از قالبهای پلاستیکی مخصوص استفاده کرد.
در هنگام اجرای آزمایش مقاومت فوم بتن، نباید هیچ ضربه یا لرزشی بر نمونه وارد شود. به این منظور، نمونه درون قالب دربسته ریخته و به صورت ثابت نگهداری میشود. پس از گذشت سه روز و با باز کردن قالب، سطح نمونه را با کیسههای پلاستیکی میپوشانند تا بتن در دمای 20 درجه به عمل بیاید.
نکته: اختلاف بین مقاومت نمونههای فوم بتن، بیشتر از این اختلاف برای نمونههای بتن معمولی است.
سلامت فوم بتن چگونه تعیین میشود؟
«سلامت» (Soundness)، توانایی ماده در عدم تغییر حجم هنگام گیرش و سخت شدن است. سلامت فوم بتن، معیاری است که به منظور ارزیابی روند افزایش مقاومت مورد استفاده قرار میگیرد. نحوه اندازهگیری سلامت فوم بتن توسط آزمایش شمشه BRE در استاندارد BS 8204-1:2003 آورده شده است.
در این آزمایش، یک وزنه به طور مداوم بر روی نمونه رها شده و میزان نفوذ آن به درون نمونه اندازهگیری میشود.